Bukuria e Vërtetë dhe Kotësia e Ndërhyrjeve Estetike sipas Shenjtorëve !
Nga: Çenkuela Selenica
Në kohën tonë, njeriu është gjithnjë e më shumë i tunduar nga dëshira për t’u dukur “i përsosur” në pamje. Ndërhyrjet estetike në fytyrë dhe trup janë bërë të zakonshme, ndërsa bukuria është shndërruar në mall. Por Kisha Ortodokse e sheh trupin ndryshe: si një tempull të Shpirtit të Shenjtë (1 Kor 6:19), si një dhuratë të shenjtë të Zotit që duhet ruajtur dhe respektuar, jo ndryshuar sipas modës apo egoizmit.
2. Shenjorët për bukurinë dhe pamjen e jashtme
Shën Joan Gojarti ( Krisostomi)
“Zbukurimi i jashtëm është shenjë e varfërisë së brendshme. Ai që zbukuron trupin, shpesh harron shpirtin.”
“Zoti të ka dhënë fytyrën tënde — mos e ndrysho me duar njerëzish, por zbukuroje me virtyt.”
Shën Joani na kujton se bukuria e vërtetë lind nga përmirësimi i shpirtit, jo nga transformimi i jashtëm. Ai e quan “varfëri shpirtërore” përpjekjen për të ndrequr trupin në vend të shpirtit.
Shën Paisi i Athosit
“Njerëzit sot kujdesen për trupin, jo për shpirtin. Rregullojnë fytyrën, por jo zemrën. Dhe pastaj pyesin pse nuk kanë paqe.”
“Nëse njeriu dashuron Krishtin, bukuria e brendshme e dritës hyjnore shndrit edhe në fytyrë.”
Shën Paisi e lidh bukurinë me dashurinë për Krishtin. Ai thotë se fytyra ndriçon kur zemra është e pastër. Asnjë kirurgji nuk mund të japë dritën që jep hiri hyjnor.
Shën Porfiri Kavsokaliviti
“Kur zemra është e qetë dhe plot dashuri, atëherë edhe fytyra ndriçon. Paqja shpirtërore është kozmetika më e përsosur.”
“Mos kërko ta ndryshosh pamjen që Zoti të dha, por lutu që Ai të ndryshojë zemrën tënde.”
Për Shën Porfirin, “kozmetika” e krishterë është paqja e shpirtit, e cila rrezaton jashtë në mënyrë të natyrshme. Ai e quan “marrëzi shpirtërore” dëshirën për t’u bërë dikush tjetër në pamje.
Shën Theofani i Mbyllur
“Kur njeriu përpiqet të ndryshojë fytyrën e tij për t’u pëlqyer të tjerëve, ai dëshmon se nuk e ka kuptuar se është bërë në shëmbëlltyrën e Zotit.”
Në këtë thënie ndodhet thelbi i antropologjisë ortodokse: ne jemi shëmbëlltyra e Zotit. Ndryshimi i jashtëm, kur buron nga krenaria ose pasiguria, është një formë e refuzimit të asaj shëmbëlltyre.
Shën Nektari i Egjinës
“Mos e fyeni krijimin e Zotit me ndryshime të kota. Zoti nuk gabon në asgjë që krijon.”
“Kur kërkojmë të ndryshojmë trupin, shpesh e bëjmë sepse nuk e kemi pranuar veten si bij e bijat e Zotit.”
Ky shenjtor i dashur na mëson për mirënjohjen ndaj trupit që kemi. Të ndryshosh trupin për t’u pëlqyer njerëzve është si të thuash me heshtje se Zoti ka bërë gabim.
Shën Siluan Athoniti
“Sa më shumë e do Zotin, aq më shumë dashuri ndjen edhe për trupin që Ai të ka dhënë — jo për t’a zbukuruar, por për t’a ruajtur si tempull të Tij.”
Shën Siluani e sheh trupin si mjet për dashuri dhe përulësi, jo për vetëlavdi. Ai na kujton se çdo pjesë e trupit është e shenjtë, sepse është banesë e Shpirtit të Shenjtë.
3. Ndërhyrjet estetike dhe qëndrimi i Kishës
Kisha nuk gjykon në mënyrë të verbër: ajo bën dallim midis ndërhyrjeve mjekësore (për shërim, deformime, djegie, dëmtime të rënda) dhe ndërhyrjeve për zbukurim (nga kotësia ose mungesa e pranimit të vetes).
Në rastet e para, ndërhyrja mund të jetë një akt shërimi dhe mirënjohjeje ndaj Zotit.
Në rastet e dyta, ajo është një akt krenarie dhe mosbesimi, një përpjekje për të zëvendësuar dorën e Krijuesit me dorën e njeriut.
4. Bukuria e brendshme si dritë e Zotit
Në spiritualitetin ortodoks , bukuria e vërtetë nuk është as simetri, as rinore, por prania e hirit. Shenjtorët që kanë vuajtur, që kanë jetuar me përulësi e dashuri, shpesh kanë pasur fytyra të ndritshme — një ndriçim që nuk vjen nga kozmetika, por nga Zoti vetë.
“Kush ka Krishtin në zemër, ai është i bukur edhe në pleqëri.” — Thënie popullore athonite.
5. Përfundim
Ndërhyrjet estetike lindin nga dëshira për të “rregulluar” diçka që në fakt është e përsosur në mënyrën që Zoti e ka krijuar.
Por nëse e pranojmë veten si krijesë të Tij, çdo tipar, çdo shenjë, bëhet ikonë e dashurisë së Zotit.
Bukuria e trupit shuhet, ndërsa bukuria e shpirtit rritet — dhe vetëm kjo e fundit është e pavdekshme.
“ Zbukurimi më i lartë është Përulësia. Sepse aty banon Krishti.”
Shën Isak Siriani