Mbi Krijimin e Njeriut !
Nga: Çenkuela Selenica
Tema e krijimit të njeriut është një nga më të thellat dhe më të ndriturat në traditën e Kishës Ortodokse. Shenjtorët dhe Etërit e Shenjtë, duke u mbështetur në Shkrimin e Shenjtë dhe përvojën e shenjtërisë, na japin një kuptim të plotë për origjinën, qëllimin dhe dinjitetin e njeriut. Njeriu nuk është një rastësi, as një krijesë pa qëllim,ai është vepër e dashurisë dhe urtësisë së pafund të Perëndisë, i krijuar për bashkim të përjetshëm me Të!
1. Njeriu si “Kurora e krijimit”
Shkrimi i Shenjtë na tregon se Perëndia, pasi krijoi gjithë botën e dukshme, në fund krijoi njeriun “sipas shëmbëlltyrës dhe ngjashmërisë së Tij” (Zan. 1:26). Shenjtorët e shohin këtë si një shenjë se njeriu është kurora e krijimit, i thirrur të jetë lidhja midis botës së dukshme dhe të padukshme.
Shën Grigor Teologu thotë:
“ Perëndia krijoi një krijesë që të shihte botën e dukshme dhe të njihte atë të padukshmen; një krijesë që ishte si mbret i gjithçkaje mbi tokë, por njëkohësisht shërbëtor i Perëndisë; trupor, por edhe shpirtëror; i përkohshëm dhe i pavdekshëm, i dukshëm dhe i padukshëm. ”
Shën Grigori i Nisës shton:
“ Në asnjë pjesë të krijimit nuk është pasqyruar kaq qartë bukuria e Perëndisë sa tek njeriu, i cili u bë i denjë të jetë imazh i Perëndisë së gjallë. ”
2. “Sipas shëmbëlltyrës” dhe “Sipas ngjashmërisë”
Etërit bëjnë dallim midis “shëmbëlltyrës” (ikonës) dhe “ngjashmërisë” (theosis).
Shën Irineu i Lionit thotë:
“ Shëmbëlltyra është dhënë që nga fillimi: aftësia e arsyes dhe e vullnetit të lirë; por ngjashmëria fitohet përmes jetës së virtytshme dhe bashkimit me Perëndinë.”
Shën Athanasi i Madh shprehet:
“ Njeriu u krijua për të qëndruar në shenjtëri. Ai është thirrur që me anë të shëmbëlltyrës të arrijë ngjashmërinë, që të bëhet i bashkuar me Perëndinë.”
3. Dinjiteti dhe liria e njeriut
Në traditën ortodokse, liria është dhuratë e shenjtë.
Shën Maksim Rrëfimtari thekson:
“ Zoti e krijoi njeriun të lirë, që ai të mund të dojë me vetëdije. Pa liri nuk ka as dashuri, dhe pa dashuri nuk ka bashkim me Perëndinë.”
Shën Joan Damaskinoi:
“Njeriu është krijesë e lirë; ai mund të zgjedhë të qëndrojë në mirësi ose të bjerë në mëkat. Kjo e bën atë përgjegjës, por edhe të denjë për shpërblimin hyjnor.”
4. Njeriu si prift i krijimit
Sipas Etërve, njeriu ka thirrjen të përmbledhë dhe të ofrojë gjithë krijimin tek Perëndia.
Shën Nikolla Kavasila shkruan:
“ Njeriu është bërë që të jetë një prift i gjithësisë, që t’i ofrojë Perëndisë jo vetëm jetën e tij, por edhe gjithë botën, duke e kthyer atë në himn falënderimi.”
Shën Sofroni i Essex-it:
“ Njeriu është urë midis krijimit dhe Krijuesit, dhe vetëm nëse e përmbush këtë mision, ai arrin plotësinë e ekzistencës së tij.”
5. Përdorimi i gabuar i lirisë dhe rënia
Megjithëse njeriu u krijua i përsosur, përdorimi i gabuar i lirisë solli rënien dhe hyrjen e mëkatit në botë.
Shën Irineu thotë:
“ Perëndia nuk e pengoi njeriun të binte, sepse nuk donte t’a detyronte atë me dhunë; Ai e la të lirë, që njeriu të mësonte se pa Perëndinë nuk ka jetë.”
Shën Athanasi i Madh:
“ Me rënien, njeriu u kthye drejt prishjes dhe vdekjes; por Krishti, Fjala e Perëndisë, u bë trup që njeriu të kthehej përsëri tek pavdekësia.”
6. Krishti – Adami i Ri
Krijimi i njeriut nuk kuptohet pa Krishtin.
Apostull Pavli:
“ Siç nëpërmjet një njeriu hyri mëkati dhe vdekja, po ashtu nëpërmjet një Njeriu erdhi jeta dhe shpëtimi – Krishti, Adami i Ri.” (Rom. 5:14)
Shën Grigor Palamai:
“ Adami i parë ishte vetëm një hije; modeli i vërtetë ishte Krishti. Në Të, shëmbëlltyra merr kuptimin e saj të plotë.”
Përfundim
Sipas shenjtorëve, krijimi i njeriut është një akt i dashurisë hyjnore. Njeriu nuk është një qenie e zakonshme, por ikonë e Perëndisë, thirrur për bashkim me Të. Ai ka dinjitet të pamasë, sepse është krijuar për përjetësi. Në këtë kuptim, çdo hap i jetës sonë është një udhëtim nga shëmbëlltyra drejt ngjashmërisë, nga krijimi drejt hyjnizimit, duke u bërë “Njerëz të rinj në Krishtin” (Ef. 4:24).